Okolicznościowe wystapienie Przewodniczącego Sejmiku Województwa Podkarpackiego Jerzego Borcza z okazji 30-lecia Samorządu w Polsce.
"Samorządność lokalna jest wielkim osiągnięciem demokratycznej transformacji Polski. W ciągu trzech dekad samorząd terytorialny zdobył uznanie i zaufanie Polek i Polaków. Praca władz lokalnych od wielu lat zyskuje najwyższe oceny spośród wszystkich instytucji publicznych. Siła polskiego samorządu i ustrojowe gwarancje samorządności dostrzegane są w międzynarodowych badaniach i stawiane jako przykład rozwiązań godnych naśladowania.
Sukces nie byłby możliwy gdyby nie kilka czynników. Przede wszystkim było to kilkudziesięcioletnie dążenie społeczeństwa do samodzielnego podejmowania decyzji dotyczących większości płaszczyzn jego życia. Po 1989 roku rozwój społeczeństwa obywatelskiego stał się faktem, zrzeszanie się w struktury formalne i nieformalne, mobilizowanie się w ruchy społeczne, to kolejne wielkie osiągnięcie demokratycznej transformacji. W rezultacie powstało podmiotowe społeczeństwo obywatelskie, które stało się partnerem struktur samorządu lokalnego w decydowaniu o losach Małych Ojczyzn. Partnerem często trudnym, wymagającym, odkrywającym z każdymi wyborami, jak wielką siłę ma głos wyrażający się w karcie wyborczej. Tym samym powodującym, że samorządy muszą stawiać sobie coraz większe wymagania i realizować wskazania świadomego swych praw społeczeństwa.
Na ten sukces polskiego samorządu złożyły się także program „Samorządna Rzeczpospolita” I Zjazdu NSZZ Solidarność z 1981 roku, kiedy to nakreślono szeroki horyzont samorządności jako podstawę dla idealnego przyszłego ustroju Rzeczypospolitej, reforma wprowadzająca w 1990 roku samorządne, dysponujące osobowością prawną gminy, Konstytucja z 1997 roku potwierdzająca fundamentalną rolę samorządu w ustroju terytorialnym kraju oraz demokratycznej organizacji życia polskich wspólnot lokalnych, następnie reforma samorządowa z 1998 roku o samorządzie na poziomie powiatu i województw, wprowadzenie w 2002 roku prezydentów, burmistrzów i wójtów z wyborów bezpośrednich i wreszcie integracja z Unią Europejską w 2004 roku. To tylko najważniejsze zbiorowe decyzje, jakie podejmowane były w ostatnich dekadach, a które ukształtowały współczesny polski samorząd. To wcale jednak nie oznacza, że procesy kształtowania się zakończyły. Samorząd jest żywą tkanką społeczną, która reaguje na zmieniające się okoliczności, pojawiające się nowe wyzwania, zadania, cele. Ta reakcja powinna także pojawiać się w dostosowywaniu ustawodawstwa do dynamicznie zmieniającego się życia społecznego i samorządowego.
Ukształtowana podmiotowość społeczna decyduje nie tylko o sprawności działania polskich metropolii, miast i gmin, ale także jest źródłem siły całego państwa. Dostrzegana w gremiach międzynarodowych skuteczność absorpcji środków unijnych w głównej mierze stanowi efekt tego, że w Polsce największy wysiłek w zakresie inwestycji publicznych podejmują właśnie samorządy. To one wybudowały i budują lokalne sieci wodociągowe, drogi, domy kultury, filharmonie, szkoły i biblioteki, oczyszczalnie i systemy energetyczne, obiekty sportowe oraz infrastrukturę czasu wolnego.
W tych działaniach szczególnie widać, że z jednej strony samorząd to wspólnota mieszkańców, to wspólne branie odpowiedzialności za losy i przyszłość miejsca, w którym mieszkamy. Z drugiej strony to struktura, która jest najbliżej mieszkańców, zna jego potrzeby, reaguje na problemy i obawy, podejmuje współpracę z organizacjami obywatelskimi, wspomaga realizację pomysłów i marzeń mieszkańców. Dziś po 30 latach istnienia samorządu nikt nie ma wątpliwości, że decyzja o przywróceniu go w Polsce była krokiem milowym w rozwoju państwa po 1989 roku. Po blisko 50 latach przerwy społeczeństwo odzyskało kompetencje do decydowania bezpośrednio o sobie. I to - pomimo różnych zawirowań i codziennych problemów – świetnie wykorzystuje i realizuje.
Patrząc na 30 lat historii współczesnego polskiego samorządu trzeba pamiętać o wszystkich tych, którzy dążyli do jego przywrócenia, tych którzy go tworzyli u jego początków, uczyli się samorządu i podejmowania decyzji oraz tych, którzy tworzą go obecnie.
Bycie samorządowcem to zadanie i wyzwanie, odpowiedzialność i zaufanie społeczne. Dotyczy to zarówno samorządowców wybranych w wyborach, jak i pracowników samorządów wszystkich szczebli. To społeczeństwo wyznaczyło zadania swoim przedstawicielom i to ono ma prawo rozliczać z ich wykonania. Odebranie im tego prawa oznaczać będzie koniec samorządności.
Samorząd to służba i praca na rzecz wspólnego dobra. Wszystkim samorządowcom i pracownikom jednostek samorządu terytorialnego życzymy jako Radni Województwa, aby mimo czasem niełatwych sytuacji, zawsze starali się podołać postawionym wyzwaniom i oczekiwaniom, życzymy siły w codziennej pracy, realizacji zamierzeń, planów i pomysłów."