Dostali nowy adres, nowy „dom”, pracę, choć wcale tego nie chcieli. Zesłani... Za bycie Polakami ukarani zostali zesłaniem, z którego mieli nie wrócić. A jednak wielu wbrew władzy sowieckiej przetrwało, wróciło i dawało świadectwo temu, co ich spotkało. Ich dzieci przechowują pamięć o pobycie na nieludzkiej ziemi. Przykładem jest oratorium „Zesłani”, do którego słowa napisał Wacław Panek, a muzykę Andrzej Zarycki. Usłyszeć oratorium można było 13 kwietnia 2018 r. w Instytucie Teologiczno-Pastoralnym w Rzeszowie.

Historia zesłanych to dzieje rodziców Wacława Panka – muzykologa, pisarza i publicysty, dramaturga, autora sztuk teatralnych, librett musicalowych, pieśni i piosenek. Napisana została na podstawie relacji i listów, które Stanisława i Józef wysyłali do siebie podczas wojny i jest hołdem dla wszystkich, którzy znaleźli się na zesłaniu. I muzyka, wspaniała muzyka Andrzeja Zaryckiego – kompozytora, aranżera, pianisty i pedagoga, która oddawała cały dramat zesłanych, ale także w swoich dźwiękach była odzwierciedleniem Polski, za którą tak tęsknili zesłani. Wyrwani ze snu, wprost do wagonów z dwoma pryczami i dziurą pośrodku. Zaczęła się podróż poza bramy świata, do nieludzkich stron – słowa i muzyka przenosiły zebranych w cały dramat dziejów Stanisławy i Józefa. Każdy z zesłanych zostawił dom, marzenia i z pytaniem „quo vadis” szedł w nieznany, okrutny świat. My -niewolnicy – Polsce zabrani, płaczemy kolędami przy krzaku piołunu. To właśnie my... Józef znalazł się potem w armii generała Władysława Andersa i przeszedł z nim cały szlak bojowy, m. in. walczył pod Monte Cassino. Stanisława wróciła do Polski z Kazachstanu, Józef z Anglii i zamieszkali w Opolu. Oratorium jest obrazem ich życia na zesłaniu, historią zatrzymaną w słowach i dźwiękach, hołdem i zarazem przestrogą historii, że ludzie potrafią ludziom zgotować taki los.
Organizatorami koncertu byli Instytut Teologiczno–Pastoralny im. św. Józefa Sebastiana Pelczara w Rzeszowie oraz Filharmonia Podkarpacka im. Artura Malawskiego w Rzeszowie, wykonawcy: Orkiestra Filharmonii Podkarpackiej, Bartosz Żurakowski – dyrygent, soliści: Elżbieta Cabała – sopran, Rafał Żurakowski – tenor oraz jako narrator Andrzej Czernik. Towarzyszył im Chór Stowarzyszenia PASSIONART, w skład którego wchodzą śpiewacy krakowskich chórów uniwersyteckich, utworzony we wrześniu 2013 r. Zespół bierze udział w samodzielnych projektach a capella, koncertuje także wraz z Orkiestrą Symfoniczną PASSIONART, jak również z zespołami zewnętrznymi. Prawykonanie oratorium miało miejsce w kwietniu 2010 r. w Filharmonii Opolskiej.
Oratorium wysłuchali m. in. biskup Kazimierz Górny, kanclerz Kurii Rzeszowskiej ks. Jerzy Buczek, ks. infułat Stanisław Mac, przewodniczący sejmiku województwa podkarpackiego Jerzy Cypryś, członek zarządu województwa Stanisław Kruczek.

Tekst i fot. Izabela Fac/Kancelaria Sejmiku